Paragraaf Verbonden partijen

Inleiding

De gemeente kan taken zelf uitvoeren, taken uitbesteden of hiervoor samenwerking zoeken met andere partijen. Als dit laatste gebeurt met andere overheden dan heet dit een verbonden partij. Een verbonden partij in de vorm van een gemeenschappelijke regeling. De gemeente heeft in zo’n partij een financieel belang (er wordt geld in gestoken) én heeft rechtstreeks invloed op de besluiten van de gemeenschappelijke regeling.

Regionale samenwerking wordt steeds belangrijker. De afgelopen jaren is er veel veranderd binnen de lokale overheid. Het Rijk heeft veel taken overgeheveld naar de gemeenten. Die decentralisatie van taken ging vaak gepaard met minder uitvoeringsbudget voor de gemeenten. Het gaat om grote, maatschappelijke opgaven die veel meer strategisch vermogen, samenwerking en visie vragen van de lokale overheid. Deze elementen -samen met de financiële tekorten die hiermee gepaard gaan- vergen veel meer bestuurskracht van een gemeente. Om dit op een goede manier te organiseren komen er meer verbonden partijen in de vorm van een gemeenschappelijke regeling.

Het gevoel van onvoldoende grip op de gemeenschappelijke regeling is voor de gemeenteraden in Rivierenland aanleiding geweest om in 2019 een viertal moties aan te nemen.
In reactie op deze moties is in 2020 een eerste stap gezet door in de vergaderschema’s 2021 vaste momenten op te nemen, waarop bijeenkomsten van verbonden partijen kunnen plaatsvinden. Meerdere gemeenschappelijke regelingen hebben de vergaderingen van het Algemeen Bestuur beter toegankelijk gemaakt voor raadsleden. Bovendien heeft elk college in Rivierenland een informatieprotocol opgesteld. Hierin zijn informatieafspraken gemaakt met als doel de raad goed en tijdig te informeren.
Tot slot is het 'Initiatief raadskring Regio Rivierenland' opgestart. Het doel van de raadskring is om de raden als hoofd van de gemeenten meer in stelling te brengen door met elkaar aan de voorkant de verbinding te zoeken en een platform te bieden om ideeën en opvattingen te kunnen uitwisselen.

Beleid(skaders)

• Wet Gemeenschappelijke Regelingen
• Nota Verbonden Partijen
• Moties Grip op Gemeenschappelijke Regelingen

In 2020 is begonnen met de voorbereiding voor een nieuwe Nota verbonden partijen. In deze nota worden niet alleen de ontwikkelingen geschetst, maar wordt ook een voorstel gedaan om u in staat te stellen via overleg met de gemeentelijke vertegenwoordigers en toezichtarrangementen meer grip te krijgen op de verbonden partijen.

Externe ontwikkelingen

Er is een steeds grotere wens vanuit gemeenteraden in het hele land om meer grip en sturing te krijgen op verbonden partijen.
De roep om het versterken van de lokale democratie is een aanleiding voor het ministerie van BZK om te bezien hoe de positie van raadsleden kan worden versterkt. Er is door het Kabinet een wetsvoorstel Wet versterking legitimiteit gemeenschappelijke regelingen voorgelegd aan de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel beoogt de democratische legitimatie van gemeenschappelijke regelingen te versterken.
Over de wet zijn veel vragen gesteld. In december 2020 heeft minister Olongren een Nota van wijziging over het voorstel Wijziging Wet gemeenschappelijke regelingen naar de kamer gestuurd. Verwacht wordt dat hierover in februari 2021 wordt gestemd.

Risico's

De gemeente blijft beleidsmatig, bestuurlijk en financieel verantwoordelijkheid houden over deze partijen. De middelen die wij ter beschikking stellen, gaan verloren in geval van tekorten of een faillissement van de verbonden partij. Mogelijke risico's staan in de begroting van de verbonden partijen. Hiervoor reserveren ze vaak zelf middelen. Onze gemeente reserveert in het weerstandsvermogen ook een bedrag voor dit soort risico’s.

Conclusie

Er zijn geen bijzonderheden te melden.